Achtergrond: The Captain, het waanzinnige raceleven van Roger Penske

Het openwielracen aan de overkant van de Atlantische Oceaan heeft, door de jaren heen, een aantal wereldberoemde namen voortgebracht. Denk aan Mario Andretti, A.J. Foyt en Rick Mears, maar ook aan de familie Unser en Scott Dixon. Echter zijn het niet enkel de Amerikaanse rijders die in de schijnwerpers staan.

Neem bijvoorbeeld Chip Ganassi – iemand die als rijder de grijze middenmoot niet wist te ontvluchten, maar als teameigenaar tot hoge hoogten reikte. De absolute blikvanger onder de teameigenaren is Ganassi’s eeuwige concurrent, een man die vandaag (maandag) zijn verjaardag viert. Roger Penske is liefst 86 jaar oud geworden. GPToday.net feliciteert de autosportbons door middel van een achtergrondverhaal over zijn waanzinnige raceleven.

In en uit de cockpit

Het ondernemen is Roger Searle Penske met de paplepel ingegoten. Letterlijk: zijn vader leert hem op vroege leeftijd de kneepjes van het vak, waardoor de jonge Roger in de jaren ’50 al druk doende is met de aan- en verkoop van auto’s. Het is een voorbode voor wat er volgt: het jochie uit Ohio groeit uit tot een volwassen man, die in Maryland zijn eerste meters in een racewagen afwerkt.

Via de in Amerika zeer populaire heuvelklimwedstrijden schakelt Penske naadloos over op het circuitracen, waarin hij uitblinkt. Het populaire Sports Illustrated roept hem in de beginjaren ’60 zelfs uit tot coureur van het jaar. Penske neemt deel aan twee Formule 1-wedstrijden, twee opeenvolgende Amerikaanse Grands Prix die op het circuit van Watkins Glen worden verreden. Met een achtste en een negende finishplaats hoeft Penske zich absoluut niet te schamen.

Tot de beroemde Indianapolis 500 reikt Penske zelf echter nooit; hem wordt eens een kans geboden om aan een jongerentest deel te nemen, maar die mogelijkheid slaat hij af. Bijzondere noot: ene Mario Andretti neemt de opengevallen plaats van Penske in.

Grand Prix-succes

In plaats van het racen zelf, waarin Penske vrij goed is, maar niet buitengewoon exceptioneel, richt de late twintiger zich steeds meer op het management achter het racen – en het spel dat strategie heet. In 1965 hangt hij zijn eigen helm aan de wilgen. In eerste instantie richt Penske zich op zijn Chevrolet-dealer in Pennsylvania, maar niet veel later wordt het Team Penske opgericht.

Het blijkt een gouden greep. In no-time groeit Team Penske uit tot één van de blikvangers van het Amerikaanse racen – en zelfs daarbuiten. Na succes op Indianapolis, waar Penske al in zijn vierde poging als teameigenaar de legendarische race dankzij Mark Donohue in 1972 op zijn naam schrijft, waagt The Captain, zoals zijn bijnaam luidt, de tocht over de oceaan.

Van 1973 tot en met 1977 neemt Team Penske deel aan veertig Formule 1-Grands Prix, en niet onsuccesvol. Goed, Penske heeft niet de materialen om constant te wedijveren met McLaren en Ferrari, maar het komt allerminst slecht voor de dag. Er zijn twee significante momenten in Penske’s Formule 1-periode: het absolute dieptepunt is het verongelukken van Indy-winnaar Donohue (1975), die zijn teambaas was gevolgd naar Europa. Hoogtepunt is de onverwachte overwinning van Donohue’s opvolger John Watson, die precies een jaar later op hetzelfde circuit als waar zijn voorganger is verongelukt – de Österreichring – Penske zijn eerste en enige GP-zege schenkt.

Terug naar Amerika

Na de avonturen in Europa focust Penske zich vanaf 1978 uitsluitend op de Verenigde Staten. Het team van de Amerikaanse ondernemer rijgt de successen aaneen – voor een opsomming van alle gewonnen wedstrijden heeft GPToday.net aan één achtergrondartikel niet genoeg. Feit is dat er wordt gewonnen – veel, en overal.

Het paradepaardje van Penske’s raceteam is de IndyCar-stal, en de belangrijkste race waaraan dat team deelneemt is de Indianapolis 500. In de 48 keren dat Penske met één of meerdere inschrijvingen aan de start van de grote wedstrijd op de Brickyard verschijnt, wint-ie ‘m liefst achttien maal. Lees dat nog eens: van 48 wedstrijden wint Penske er achttien. Let wel: de Indy 500 heeft ieder jaar een deelnemersveld van 33 starters en de wedstrijd is meestal onvoorspelbaarder dan een gemiddelde degradatiekraker in de Eredivisie.

Toch zijn het niet enkel de successen, maar vooral de veerkracht van het Team Penske dat zo opmerkelijk is. Ga maar na: de eerste en enige Formule 1-zegetocht volgde op een zwarte bladzijde, toen Watson een jaar na het verongelukken van Donohue won.

Harder dan ooit

Een vergelijkbaar scenario speelt zich af in de vroege jaren ’00. Om het verhaal te duiden wordt de klok eerst teruggespoeld naar 1994. In dat jaar beschikt Team Penske op Indianapolis over een nagenoeg onverslaanbare wagen. Omdat er op de superspeedway in Indiana iets andere reglementen gelden dan in het reguliere IndyCar-seizoen, ontwikkelt The Captain in het geheim, en in samenwerking met Ilmor en Mercedes, een raketmotor.

Eenmaal aangekomen in Indianapolis rijden Penske-coureurs Emerson Fittipaldi en Al Unser Jr. iedereen naar de vernieling. Fittipaldi leidt het gros van de raceronden, Unser gaat er na een late fout van zijn Braziliaanse collega met de melk en de centen vandoor. De voorsprong op de concurrentie is schrikbarend: enkel nummer twee Jacques Villeneuve finisht in dezelfde ronde, de rest wordt op minstens één omloop achterstand gereden.

Des te opmerkelijker is het dat Penske een jaar later compleet door het ijs zakt. Na enkele reglementaire aanpassingen blijken de Penske-Ilmors – om het verhaal kort te houden – niet bestand tegen de snelheden die op Indianapolis worden gehaald en zodoende kwalificeert zowel Fittipaldi als Unser zich niet. Een gigantische afgang voor Team Penske, waarbij teameigenaar Roger met zijn staart tussen de benen afdruipt.

Door de CART-IRL-split, die autosportminnend Amerika in de late jaren ’90 in een greep houdt, mist Team Penske de Indy 500-edities van 1996 tot en met 2000. Tot Roger besluit dat het genoeg is: rivaal Chip Ganassi heeft in 2000 twee wagens ingeschreven en de wedstrijd zowaar gewonnen, iets wat op de burelen van Team Penske naar een uitdaging ruikt. Voor de wedstrijd van 2001 schrijft ook Team Penske twee wagens in.

Helio Castroneves en Gil de Ferran, een Braziliaanse combinatie van jong talent en ervaren kunde, kwalificeren beide wagens en draaien gedurende de complete race met de top mee. Het is uiteindelijk Castroneves, die nota bene als rookie de wedstrijd op zijn naam schrijft. Een jaar later maakt diezelfde Castroneves er twee op een rij van, De Ferran voegt daar in 2003 een derde overwinning aan toe. Team Penske lag in 1995 op zijn gat, stond voor aap en werd uitgelachen, maar slaat een aantal jaren later harder dan ooit terug.

Gespreide winstkansen

Anno 2023 komt Team Penske op verschillende vlakken uit. Er is een driemansteam in de IndyCars, waarbij zowel Josef Newgarden als regerend kampioen Will Power heeft aangetoond een titelstrijd te kunnen beslissen. Met Scott McLaughlin heeft men een veelbelovende derde coureur binnen boord. McLaughlin, een Nieuw-Zeelander, is als het ware ‘gescout’ in het toerwagenracen in Oceanië, waar Roger Penske een aantal jaren een vinger aan de pols had dankzij een samenwerking met Dick Johnson Racing.

Ook in NASCAR, de meest bezochte raceklasse van Noord-Amerika, deelt Team Penske de lakens uit. Regerend kampioen Joey Logano verdedigt de kleuren van het team, waarvoor ook gewezen hardrijders Austin Cindric en Ryan Blaney rijden.

Bovendien is Team Penske op volle sterkte teruggekeerd in het enduranceracen. Drie weken geleden mochten de Porsche 963’s van het Amerikaanse team, dat een officieel samenwerkingsverband met de fabriek in Zuffenhausen heeft, hun debuut maken tijdens de 24 uren van Daytona. De wagens van Porsche Penske Motorsport zijn komend jaar in zowel het wereldkampioenschap (WEC) als het Amerikaanse kampioenschap (IMSA) enduranceracen te bewonderen.

Eigenaar

Naast al dat succes óp de baan, is Roger Penske sinds korte tijd – het najaar van 2019, wat voor een man van inmiddels 86 jaar korte tijd is – ook eigenaar ván een baan. En niet de minste: The Captain nam bij het overnemen van het stokje als eigenaar van de complete IndyCar-serie ook de honneurs over als eigenaar van de Indianapolis Motor Speedway.

Het heeft Roger Penske in een bijzondere situatie gebracht, waarin hij zowel de baas van de raceklasse als de baas van het belangrijkste circuit van die raceklasse áls de baas van één van de grootste teams van die raceklasse, die elk jaar probeert om specifiek de race op dát circuit te winnen, is. Tot veel controverse heeft het overigens nog niet geleid – of, zoals een IndyCar-verslaggever kortgeleden zei: “Roger Penske is gewoonweg oncancelbaar”.

Vandaag (maandag) blaast The Captain, die zo ontzettend veel heeft bereikt in zijn waanzinnige raceleven – als coureur, maar vooral als ondernemer – 86 kaarsjes uit. Congratulations, Roger!