Historie: De klassieker onder de rook van Mount Fuji

Vandaag een absolute klassieker in de Formule 1-historie. De Grand Prix van Japan uit 1976 was de laatste race om het wereldkampioenschap Formule 1 van dat jaar.

Het seizoen tot Japan in vogelvlucht

Lauda begon het seizoen geweldig en haalde tot en met de zevende ronde van het kampioenschap, de Zweedse Grand Prix op Anderstorp, maar liefst liefst 55 punten. Halverwege het seizoen leken Jody Scheckter en Patrick Depailler de enige uitdagers van Lauda te zijn. Ondanks dat James Hunt slechts een overwinning had geboekt, bleek de McLaren M23 zeker geen slechte auto.

Hunt behaalde in deze eerste zeven races drie keer de pole. Afgezet tegen de Ferrari van Lauda leek de McLaren over het algemeen meer snelheid te hebben in kwalificatiemodus. De omslag in het kampioenschap kwam in Frankrijk, waar Lauda een probleem kreeg met de Ferrari-motor en Hunt vanaf pole de wedstrijd won. Hunt won aanvankelijk de Britse Grand Prix, maar kreeg later in het seizoen van de FIA de mededeling dat zijn overwinning was afgenomen.

Het waren roerige tijden in het seizoen, zeker gezien het tijdstip waarop dit alles plaatsvond. Ferrari besloot al heel snel om in beroep te gaan tegen de uitslag van de Britse Grand Prix, maar pas laat in het seizoen kwam er een definitief oordeel. Op 25 september, met nog drie races te gaan, besliste de FIA in het nadeel van Hunt. Hunt verloor negen punten in de strijd om de titel. Lauda kreeg er drie bij.

Lauda was in de tussentijd betrokken geweest bij een levensbedreigend ongeluk in Duitsland. Een ongeluk wat hem twee wedstrijden uit de auto zou houden. Op Monza maakte de Oostenrijker zijn comeback en finishte als vierde, in een race waar James Hunt de finishvlag niet zag. Na Monza was de stand 61 tegen 56 in het voordeel van Lauda. Het werd bij aanvang van de Canadese Grand Prix gecorrigeerd tot 64 voor Lauda en 47 voor Hunt. Hunt won op 3 oktober de Grand Prix op Mosport (Canada) en op 10 oktober de Grand Prix op Watkins Glen (Verenigde Staten). Lauda scoorde tijdens de Grand Prix van de Verenigde Staten een derde plaats en zo kwamen de titelkandidaten met een verschil van drie punten richting Fuji.

Het Grand Prix weekend op Fuji

Mario Andretti pakte pole position in zijn Lotus 77. Hunt en Lauda volgden op de tweede en derde plaats. In Japan zou deze race overigens niet de boeken ingaan als de Japanse Grand Prix. Reden hiervoor was dat het Japanse Formula 2000-kampioenschap al eerder dat jaar de Japanse Grand Prix gereden had tijdens hun kampioenschap. In Japan gaat deze race nog steeds door het leven als 'Formula One World Championship in Japan'.

Op de dag van de race was het erg nat op de baan. De mist op de baan maakte de situatie nog ernstiger. Achter de schermen werd hevig gediscussieerd over het doorgaan van de race. De organisatie besloot dat de wedstrijd gereden moest worden, dit tot grote ontsteltenis van veel coureurs. Lauda was daarin het meest uitgesproken.

Bij de start nam Hunt de leiding voor John Watson en Andretti. Hunt had vrij zicht en sloeg meteen een gat naar de concurrentie. Aan het einde van de tweede ronde kwam Lauda plotseling binnen. Hij besloot zich terug te trekken uit de race. De Oostenrijker gaf op met als reden: "Mijn leven is mij meer waard dan een titel". Lauda was uiteindelijk niet de enige coureur die tijdens de race opgaf. Larry Perkins had zijn Brabham al na de eerste ronde geparkeerd, Carlos Pace en Emerson Fittipaldi deden in de zevende en negende ronde hetzelfde. De condities waren bar en boos.

Toch bleken er coureurs te zijn die de juiste flow gevonden hadden. Vittoria Brambilla won eerder al de verregende Oostenrijkse Grand Prix van 1975 en in zijn March 761 reed de Italiaan het gat richting James Hunt dicht. Aan het begin van de 22e ronde plaatste hij een aanval. Brambilla was iets te gretig en spinde vlak achter James Hunt van de baan. Achteraf bleek de marge zeer klein. Door de spin raakte de Italiaan bijna de auto van Hunt. Als dit daadwerkelijk zo geweest was had Hunt de titel op zijn buik kunnen schrijven.

Hunt leek onbedreigd op de overwinning af te gaan. Niets was echter zoals het leek. Aan het einde van de race begon de baan door de aantrekkende wind in rap tempo op te drogen. Coureurs kregen problemen met hun banden. Depailler kwam als eerste binnen. Hunt kreeg eveneens problemen en besloot de pits in te gaan. De Engelsman kwam als vijfde terug op de baan, hetgeen niet genoeg was om de wereldtitel te behalen.

De McLaren coureur ging op jacht naar Alan Jones en Clay Regazzoni. Depailler had deze coureurs al in de 70e ronde ingehaald op zijn nieuwe banden en Hunt deed precies hetzelfde in de 71e ronde. Hunt kwam als derde over de finish en behaalde de wereldtitel.

Andretti won de Grand Prix in zijn Lotus. Het was zijn tweede zege en eerste overwinning in 5 jaar, 7 maanden en 18 dagen. Een enorm lange droogte, die Kimi Raikkonen bijna evenaarde. De Fin won zondag de Grand Prix van de Verenigde Staten en dat was voor hem zijn eerste victorie in 5 jaar, 7 maanden en 4 dagen. Het record van de langste droogte tussen twee Grand Prix-zeges is in handen van Riccardo Patrese, die tussen 1983 en 1990 liefst 6 jaar, 7 maanden en 2 dagen moest wachten op een zege.
BBC kreeg het voor elkaar om met James Hunt te spreken na de race. "Het was te gevaarlijk om te rijden, maar ik wilde mezelf de kans geven om het kampioenschap te winnen. Ik heb de spin van Brambilla niet gezien. Uiteindelijk kreeg in bandenproblemen, helaas kon ik niet goed communiceren met de pits. Ik nam het zekere voor het onzekere en ben uiteindelijk de pits in gegaan. Het is nu tijd voor mij om echt dronken te worden."
 
De snelste ronde werd in de 25e ronde gezet door Masahiro Hasemi. Uiteindelijk bleek dit om een vergissing te gaan. Aangezien de uitslag officieel was en er geen protesten kwamen na afloop van de Grand Prix, blijft Hasemi de enige coureur die tijdens zijn enige Grand Prix de snelste ronde reed.

De film Rush geeft een (gedramatiseerde) kijk op het legendarische Grand Prix seizoen van 1976.