Interview: Scheckter: "Leclerc is de eerste coureur ooit die ik bewonder"

Op 9 september 1979 vervulde Jody Scheckter zijn levensdoel: de Zuid-Afrikaan met flinke bos krullen won het wereldkampioenschap Formule 1. In een Ferrari. Op Monza. Tegen Gilles Villeneuve, in identieke auto’s. Tevens bleek het de laatste rijderstitel voor het team voor 21 jaar – ofwel dubbel zolang als McLaren nu droog staat…

Natuurlijk zat er een element van teamorders in zijn kampioenschap, maar deze werden geaccepteerd als logisch onderdeel van een teamsport. Natuurlijk was het een thuiszege voor het team en niet de coureur, maar hij had eerder al gewonnen op Kyalami en circuits als Anderstorp (met vier én zes wielen), Buenos Aires, Silverstone en Zolder.

In zeven seizoenen won hij tien Grands Prix; daarna, na een tegenvallend 1980 waarin hij slechts twee punten scoorde in de verschrikkelijke Ferrari T5 met een vijfde plaats – Villeneuve eindigde niet hoger – vertrok Jody uit de Formule 1 om zich toe te leggen op een leven buiten de sport, die zijn drijvende kracht was geweest sinds hij en oudere broer Ian rondreden op de 50cc ‘buzzbikes’ die hun vader Max verkocht.

We spoelen de tijd veertig jaar, min een dag, vooruit na die gouden dag op Monza, waar de uitzinnige Tifosi urenlang ‘Shjodeee, Shjodeee, Shjodeee’ schreeuwden. We zitten in een partytent in de paddock van Monza. Jody werd door de F1 en het circuit uitgenodigd om het 40-jarig jubileum van zijn titel te vieren en gelukkig stemde hij in.

Scheckter blij na 40 jaar terug te zijn

Jody ziet er fit en vrolijk uit. Hij was de fitste en sterkste coureur uit zijn tijd – hij won in 1981 de World Superstars-tienkamp – en in 40 jaar lijkt hij geen kilootje aangekomen. Later trekt hij een race-overall in dezelfde maat aan als die hij destijds droeg. Geniet hij ervan en voelt het goed om terug te zijn in de F1-paddock?

“Ik geniet absoluut, het is goed om na 40 jaar terug te zijn”, zegt hij met een grijns, terwijl zijn altijd observerende ogen over het leven in de paddock schieten.

“Dit is een erg speciaal weekend voor mij. Het is een geweldige manier om terug te keren. Ik kom niet vaak terug, maar het is een enorm privilege om hier dit weekend te zijn. Ik voel me gerespecteerd en op dit moment zeker in Italië.”

Toen hij zijn doel bereikte door de titel te winnen, zou hij hoe dan ook uit de sport stappen – hij vertelde mij ooit dat ‘ik maar een keer naar de maan wilde gaan’ – maar toch kwam zijn vertrek abrupt. Hij keerde de sport die hem op zijn dertigste een zeer welvarend man maakte compleet de rug toe.

Oprichting Firearms Technology Services

“Ik zou niet zeggen dat ik het de rug toekeerde. Ik raakte bij iets anders betrokken”, zegt hij, waarbij hij refereert naar Firearms Technology Services, een bedrijf in wapentrainingen die hij en zijn partners begonnen in Florida, VS.

“We creëerden de markt. We hadden 90 procent van de wereldwijde markt en binnen twaalf jaar zaten we in 35 landen, met 95 procent van de markt. De laatste drie jaar draaiden we 29, 60 en 100 miljoen dollar; twee maanden nadat we het verkochten, gingen we naar de beurs. Ik was niet de enige aandeelhouder, maar het was dag en nacht, tijdens de weekenden, alles.”

Net als de Formule 1 werd het bedrijf een fulltime ding?

“Fulltime, en dat is waarom ik niet naar een Grand Prix ging. Ik keerde het niet de rug toe, maar ik keek gewoon vooruit.” Hij pauzeert en zoekt een link tussen de F1 en FATS: “We keken naar andere simulatoren… F1-simulatoren zijn gecompliceerder dan luchtvaartsimulatoren, omdat er zoveel dingen op de grond zijn.”

“We hebben gekeken naar autosimulatoren voor de politie, maar dat was helemaal aan het begin. We bewezen wel dat we soldaten sneller op de simulator konden trainen dan op de shooting range. En in Amerika kan je veel geld verdienen als je geld kan besparen. We waren erg succesvol.”

Scheckter gaat graag terug naar Zuid-Afrika

Had je dan helemaal geen tijd voor de Formule 1?

“Ik heb in Long Beach een keer commentaar gegeven (voor CBS).” Een klein lachje: “Het was geweldig, want het ging ongeveer zo: deze gast zei ‘het is zo spannend, nu over naar jou, Jody. Wat zie je?’ En ik zei: ‘niet zo veel’. Ik heb dus nooit meer commentaar voor ze geleverd…”

Hoewel hij regelmatig door andere zenders uitgenodigd werd in het commentaarhok, is het duidelijk dat de ‘recht voor zijn raap’-mentaliteit van de man, die diep van binnen een Zuid-Afrikaan uit een klein dorpje blijft, niet goed viel bij de bazen van de studio’s. Nadat hij Zuid-Afrika in 1971 verliet om te gaan racen, is het de vraag of hij zijn geboorteland mist?

“Het is grappig, want ik heb alleen een Zuid-Afrikaans paspoort. Ik heb nooit iets anders gehad. Ik voel me ook erg Zuid-Afrikaans en totaal niet Engels. Ik heb nu een huis in Kaapstad en pas nog een klein stekje gekocht in Somerset West. Ik hou ervan om terug te gaan, want ik ben Zuid-Afrikaan…”

“Ik denk dat je wie je graag ziet winnen als Zuid-Afrika tegen Engeland moet rugbyen”, lacht hij.

In dat geval: steak of pasta?

“Zodra je ouder wordt, is pasta het helemaal!”

Verhuizing naar Engeland voor vrouw en boerenbedrijf

Nadat hij FATS verkocht verhuisde Scheckter, tegen die tijd gescheiden en opnieuw getrouwd met de Engelse Clare, naar Hampshire Downs, waar hij een bescheiden landbouwonderneming kocht. Deze werd vervolgens succesvol uittgebreid tot een van de grootste organische en biodynamische boerenbedrijven van het Verenigd Koninkrijk. Laverstoke Park Farm beslaat nu ruim 16 hectare.

“Toen ik terugkeerde naar Engeland – mijn vrouw is Engels en ze sleepte me mee terug – wilde ik het smaakvolste, gezondste voedsel voor mezelf en mijn familie produceren. Zo is het begonnen. Als hobby; het had een hobby moeten blijven, maar ik liet het groeien…”

“Ik spendeerde enorm veel geld, omdat ik dacht dat ik slim was; ik had 120 producten. Enorm stom, want ik wist niets over voedsel. Ik verloor zo’n 16 jaar op rij geld, veel geld.”

“Drie jaar geleden hebben we het roer omgegooid. We hebben het gesimplificeerd. Vorig jaar was het eerste jaar dat we geen geld toe moesten leggen en nu loopt het ongeveer.”

“Ons belangrijkste product is mozzarella – we hebben zo’n duizend waterbuffels – maar we doen ook ijs, wijn en bier.”

Jaarlijks CarFest op privécircuit bij boerderij

De boerderij heeft een privécircuit – Jody vertelt dat dit ontworpen is door Apex, dat het meeste werk op Silverstone ook deed – en is de thuishaven van het succesvolle CarFest, dat ieder jaar samen met DJ Chris Evans georganiseerd wordt. Denk aan een compacte Goodwood voor de hele familie.

“Ons CarFest is het beste familie-evenement ter wereld”, zegt hij. “Ik overdrijf niet: 28.000 bezoekers, 45 procent van hen is kind, er zijn allerlei soorten auto’s. We halen Grand Prix-auto’s uit alle tijdperken. We hadden ze van 1904 – ik zal je een foto laten zien – tot 1993.”

We bekijken samen wat beelden en het is duidelijk dat CarFest South een enorm festival is.

“Ik kreeg kippenvel toen ik dat zag, want toen ik een aantal van deze auto’s voor het eerst zag…”

Opbrengsten naar goede doelen

Ik onderbreek hem. De Jody Scheckter die ik ken – ik werkte met zijn zoon Tomas in zijn F3-periode – kwam niet op mij over als sentimenteel persoon, maar als harde zakenman. Ik vermoed dat je nooit het type was dat van klassieke auto’s hield…

“Ik denk dat je altijd houdt van de auto’s die je als kind voor het eerst ziet. Ik hou van een aantal van deze auto’s, uit de periode dat de motor van de voor- naar de achterkant ging.”

Met CarFest wordt geld opgehaald voor het goede doel en Jody vertelt trots dat ze meer dan een miljoen pond per jaar kunnen doneren: “Toen er 19.000 man kwamen, haalden we een miljoen op. Nu zitten we op 28.000 en geven we anderhalf miljoen per jaar.”

Klaar met uitgebreide reglementen in F1

Tijd om over te gaan op de echte autosport… Wat vindt Jody van de huidige F1? Kijkt hij überhaupt wel?

“Ja, ik kijk altijd. Wat ik ervan vind? Bij sommige regels zie ik de logica niet. Ze lijken onlogisch, ik begrijp ze niet en ze verpesten de sport. Verder was het behoorlijk spannend, zeker in de laatste races.”

Dat gezegd hebbende, zou hij zich kunnen voorstellen in dit tijdperk te racen, gezien de bijna klinische natuur van de huidige F1?

“Ik zou het haten”, antwoordt hij. “Ik hou niet van reglementen… je crasht en je versnellingsbak gaat kapot, dus je krijgt straf. Hoe is dat logisch?”

Wat denkt hij over straffen voor track limits, zeker gezien zijn voormalige bijnaam ‘Sideways Scheckter’ en een rijstijl die hem regelmatig over de kerbs meenam, voordat hij zich terugknokte naar het asfalt?

“Aaargh, de track limits is nog iets dat kunstmatig is. Maar ook kan je de huidige auto’s niet laten driften. Dat kan tegenwoordig niet meer. Ik denk dat je alle aerodynamica verliest. Tegen het einde van mijn carrière werd pas aangeraden om niet te glijden. Aanvankelijk was het zelfs een voordeel, omdat de banden stug waren en dit een manier was om ze op te warmen.”

Waar hij ooit voor niemand ontzag had in gevechten – tot het punt dat Emerson Fittipaldi ooit naar Scheckter refereerde als ‘de gek’ – kalmeerde hij uiteindelijk en werd hij een berekenende coureur. Waarom die verandering?

“Ik zou zeggen dat het gezond verstand is… Het is hoe je een kampioenschap wint. Je wint een titel door geen fouten te maken. Kijk maar naar het heden, Ferrari en Mercedes. Mercedes is solide en nemen niet veel foute beslissingen. Ferrari is snel, maar al deze kleine dingen kosten ze een titel.”

Bewondering voor Charles Leclerc

Ik wijs hem erop dat beide teams een personeelsbestand van meer dan 1500 man hebben. Hoe verhoudt dat zich tegenover zijn tijd, en bewondert hij een van de huidige coureurs?

“Toen ik naar Wolf ging, bestond het team uit 20 mensen. Dat is het jaar waarin we de titel hadden moeten winnen en konden winnen – hoewel dat achteraf makkelijk te zeggen is. Ferrari had er destijds 200”, voordat hij pauzeert en nadenkt over de tweede deel van de vraag.

“Het is grappig”, zegt hij weloverwogen. “Ik heb nooit naar coureurs gekeken en gedacht ‘wow’. Niet voordat ik racete en ook daarna niet, maar Leclerc is de eerste.”

“Ik heb een soort van, en ik haat het om dit te zeggen, een soort van affectie voor deze jongen. Ik zeg altijd dat hij kalm is en een erg vriendelijke jongen lijkt, maar hij is enorm getalenteerd. Hij moet het soms nog wel helemaal op een rijtje krijgen. Het curieuze is echter: hoe komt een persoon als hij uit Monaco?”

“Het is een geweldige, zeer vriendelijke jongen. Ik zie hem als de Roger Federer van de F1. Hopelijk kan hij de resultaten gaan halen. Hij lijkt gewoon zo’n vriendelijke jongen…”

Ik vertel hem dat Roger een Zuid-Afrikaanse moeder heeft.

“Dat is waarschijnlijk een nadeel in de Formule 1…”

Scheckter niet blij met race-avonturen zoons

In Scheckters tijd was de dood altijd aanwezig – ‘ieder jaar stierven twee van de 25 coureurs, dat is een slechte quotering’, zegt hij als ik het onderwerp aansnij – dus wat vindt hij van het sterfgeval van vorige week op Spa en de serieuze crash in de F3 dit weekend, hoewel dat met relatief kleine verwondingen afliep?

“Er gebeuren overal incidenten, maar destijds was het een of twee keer per jaar dat er iemand overleed. Nu gebeurt het eens in de tien, vijftien jaar. De kansen zijn op dit moment erg laag.”

Dat roept de vraag op: wat vond Scheckter ervan dat zoons Toby en Tomas gingen racen? Vooral wat betreft laatstgenoemde, die op de rand van de F1 stond voor hij naar de IndyCar vertrok?

“Ik vond het niets”, waarna ik benadruk dat hij ze vaderlijk en financieel ondersteunde.

“Ik zei tegen beiden: ‘ik steun je als je de Formule 1 kan bereiken. Kan je dat niet, dan stop ik ermee.’ Bij Toby ben ik ermee gestopt. Op een vakantie zei ik: ‘Luister, dit was het dan’.”

“Bij Tomas leek het erop dat hij het kon halen, maar het is verschrikkelijk als je er niets aan kan doen. Als je in de auto zit, kan je vechten, maar daarnaast kan dat niet.”

“Vooral toen Tomas in de IndyCars reed, probeerde ik op zondagavond uit te rusten en naar werk te gaan. Daarna hoor je ineens ‘Tomas is Scott voorbij’, waarna hij crashte. Daar genoot ik dus niet van. En het was gevaarlijk: Indy was gevaarlijk.”

Geen slechte relatie met Enzo Ferrari

Tijd om te praten over het leven bij Ferrari. In 1979 onthulde Enzo Ferrari een standbeeld van het Steigerende Paard ter ere van beide wereldtitels. Het beeld van Scheckter had echter een gebroken been… Was dit een teken van een gespannen relatie met Il Commendatore, zoals vaak gesuggereerd werd?

“Nee, het is een enorm voordeel. Ik heb een uniek standbeeld. Ik ben de enige met een gebroken been op het paard. Er is dus iets positiefs… Ik had geen slechte relatie met hem. Hij hield van Gilles en respecteerde mij, zo werkte het gewoon.”

Dus in dit geval was het een professionele relatie?

“Ja, absoluut.”

‘Ben maar een week F1-kampioen geweest’

Als GPDA-president en recent gekroonde wereldkampioen had hij het rijden van een niet voor het kampioenschap meetellende race in 1979 op Imola, het circuit dat vernoemd is naar Enzo Ferrari’s overleden zoon Dino, tegengewerkt. Is het waar dat de GPDA het circuit, dat ruim een decennium twee levens eiste, te gevaarlijk vond?

Die suggestie verwerpt hij. “Ik had net de titel gewonnen en dat probeerde ik al zeven jaar. Het laatste wat ik het volgende weekend wilde doen, was racen. Ik vocht en vocht met hem, maar ik verloor.”

“Dat is waarom ik altijd zeg dat ik maar een week Formule 1-kampioen geweest ben, want in de volgende race liet Villeneuve me alle hoeken van het circuit zien (totdat bandenproblemen de kop op staken bij beide Ferrari’s)!

“Dat is hoe ik het opsom. Ik wilde daar helemaal niet racen”, zegt hij.

Ten slotte vraag ik of hij ooit een zitje bij Brabham aangeboden gekregen heeft door Bernie Ecclestone, of dat er andere teams hengelden naar zijn diensten nadat hij Ferrari en de F1 verliet?

“Nee, maar Penske probeerde mij ooit te halen… en nadat ik met pensioen ging en naar Canada vertrok, kwam Renault naar me toe en zei: ‘Wat je financieel ook wil…’. Ik zei echter nee, omdat ik mijn besluit al genomen had.”

Typisch Scheckter: resoluut en ferm, maar verlangde hij nooit terug naar de F1 na zijn vertrek?

“Toen ik later op de tv keek dacht ik: ‘Ik zou graag terugkeren naar Monaco voor een race’. Maar door de jaren heen is dat vervaagd. Tegenwoordig heb ik absoluut geen verlangen om deze auto’s te besturen. De 10-cilinders wel, maar met deze is dat verdwenen… Waarschijnlijk ben ik wel ouderwets.”