Special: Formule 1-deals die op het laatste moment werden afgeblazen, deel één

Wat als die ene deal was doorgegaan? De Formule 1-geschiedenis is bezaaid met bijzondere verhalen, maar in enkele gevallen is de historie nooit geschreven. Meer dan eens viel een verwachte overeenkomst alsnog in duigen. Grote sterren zagen hun comeback in rook opgaan, jonge honden moesten lijdzaam toezien hoe het beoogde Formule 1-debuut niet doorging. GPToday.net duikt in de geschiedenis van Formule 1-deals die op het laatste moment werden afgeblazen, met vandaag in deel één een superlicentieloze Brit en een hongerige Nederlander.

Jos Verstappen, Jordan 1999

Zodra Jos Verstappen in de jaren ’90 geen fulltime Formule 1-programma heeft, draait de geruchtenmolen – voornamelijk in Nederland – op volle toeren. Zo zou Jos The Boss instappen bij Sauber, of bij Benetton – misschien wel bij Arrows, of anders bij Jordan. Bij dat laatste team komt Verstappen senior bijzonder dicht bij een overeenkomst.

Vaste rijder Damon Hill heeft medio 1999 namelijk tabak aan de Formule 1. En dan niet het soort tabak dat de sidepods van zijn Jordan sponsort, maar het figuurlijke soort. Hill, wereldkampioen F1 van 1996, is er drie jaar na zijn finest hour helemaal klaar mee en wil eigenlijk zo snel als mogelijk stoppen. Na een voor hem waardeloos verlopen Grand Prix van Frankrijk, waarin teammaat Heinz-Harald Frentzen tot overmaat van ramp glorieus zegeviert, huilt Hill krokodillentranen in gesprek met de media. “Dit was mogelijk mijn laatste F1-race”, zegt-ie.

Verstappen senior stapt enkele dagen later in de geelzwarte Jordan, waardoor Nederland serieus begint te hopen op de terugkeer van de nationale raceheld. Het komt echter niet zover: boze tongen beweren dat Verstappen niet snel genoeg was bij de test, anderen spreken van een opleving aan Hills zijde. Hill maakt het seizoen uiteindelijk af alvorens hij zijn helm aan de wilgen hangt, om voor het jaar 2000 te worden vervangen door Jarno Trulli.

Emmanuel Collard, Prost 1997

Als Alain Prost het Formule 1-team van Ligier voor aanvang van het seizoen 1997 overneemt en omdoopt tot Prost Grand Prix, ontstaat er een Frans F1-sprookje. Prost’s eerste coureur Olivier Panis, die kort voor de overname zijn eerste F1-overwinning heeft behaald, rijdt in het voorjaar van ’97 dankzij de geweldige Bridgestonebanden meermaals naar het podium. Heel Frankrijk droomt van een Franse zege in de Grand Prix van Frankrijk, tot Panis in de laatste wedstrijd voor zijn geplande thuisrace hard crasht. De Fransman breekt zijn benen en is maandenlang uitgeschakeld.

Prost wordt door Franse F1-liefhebbers, en de Franse GP-organisatie in het bijzonder, haast gedwongen om een Franse coureur aan te wijzen als Panis’ vervanger. De Fransman Emmanuel Collard mag daarom testen met een Prost-bolide. Collard, op dat moment regerend Porsche Supercupkampioen, blijkt echter niet fysiek in staat de F1-wagens langdurig te besturen. Collards hoofd valt na een rondje of tien bijna van zijn romp en de Fransman moet noodgedwongen voortijdig uitstappen.

Minardi-coureur Jarno Trulli, die enkele maanden eerder zijn F1-debuut heeft gemaakt, wordt in alle haast door Prost opgetrommeld om Panis te vervangen. Dit uiteraard tegen het zere been van de Franse racefans. Trulli doet het allerminst onaardig: de Italiaan showt meermaals zijn talent en dwingt vanwege zijn keurige invalbeurten een vast racezitje voor 1998, naast Panis, af.

Oliver Gavin, Pacific 1995

Het team van Pacific hangt in het Formule 1-seizoen 1995 met spuug en plaktouw aan elkaar. Rijders Bertrand Gachot en Andrea Montermini kunnen niets klaarspelen in de esthetisch zeer verantwoorde, doch tergend langzame Pacific PR02. Gachot is naast coureur ook aandeelhouder, zaakwaarnemer en sponsorjager voor het team en besluit zijn eigen zitje af te staan tegen het hoogste bod. Zo komen goudzoekers Giovanni Lavaggi (door Amerikaanse racefans omgedoopt tot Johnny Carwash) en Jean-Dénis Déletraz op de Formule 1-grid terecht, waar zij gezien (het gebrek aan) hun racesnelheid niets hebben te zoeken.

Als Lavaggi en Déletraz dusdanig traag blijken dat het Pacific in diskrediet brengt, stapt Gachot zelf weer in. Voor de laatste Grand Prix van 1995 wil hij testrijder Oliver Gavin een kans geven. De Britse coureur is zeker geen Lavaggi of Déletraz, maar ook niet de nieuwe Michael Schumacher. Vanwege gebrek aan resultaten en kilometers gunt de FIA Gavin geen superlicentie. De Brit wandelt door de paddock van het stratencircuit in Adelaide en heeft voor de zekerheid zijn racehelm meegenomen, maar die hoeft hij niet te gebruiken. Enkele jaren later rijdt Gavin alsnog in de Formule 1 – in een zilveren Mercedes, als bestuurder van de Safety Car.

Het is overigens niet de eerste keer dat jaar dat Pacific een ‘nee’ van de FIA krijgt. Voor de ‘thuisrace’ op het Aida-circuit in Japan (de race heeft officieel de Grand Prix van de Pacific) wordt de Japanse coureur Katsumi Yamamoto ingeschreven, maar ook hij komt niet door de licentieballotage en mag vanaf de zijlijn toezien hoe Gachot aan de wedstrijd deelneemt.

Luiz Razia, Marussia 2013

Aan het begin van het vorige decennium werkt de Braziliaanse coureur Luiz Razia zich gestaag naar voren in de GP2 Series, de voorloper van wat tegenwoordig de Formule 2 heet. In 2012 grijpt hij de tweede plaats in het eindklassement, achter Davide Valsecchi. Waar kampioen Valsecchi naast een Formule 1-zitje grijpt (en ook in deze lijst had kunnen staan, denk aan het najaar van 2013 en Kimi Räikkönens voortijdige afscheid van Lotus), daar heeft Razia wél beet. Hij tekent voor Marussia.

Voor de eerste Grand Prix van 2013 verschijnen er vijf nieuwelingen op het asfalt. Esteban Gutierrez bereidt zich voor op zijn F1-vuurdoop voor Sauber, Valtteri Bottas is ingestapt bij Williams, Giedo van der Garde mag zijn debuut maken bij Caterham en Marussia heeft twee nieuwe coureurs – Max Chilton en … Jules Bianchi.

Razia is nog voor het seizoen is gestart de deur gewezen. De Braziliaan kan zijn betaalverplichtingen niet voldoen en rest een plaats buiten de F1. Niet dat Bianchi zwemt in het geld – maar de Fransman maakt deel uit van het Ferrari-talentenprogramma. Laat Ferrari nu net motorleverancier van Marussia zijn. Er wordt een kortingsdeal bekokstoofd en Bianchi mag instappen.

Mario Andretti, Ferrari 1989

De laatste Formule 1-race waaraan racelegende Mario Andretti deelneemt, is de Grand Prix van Las Vegas in 1982. Op dat moment is de in Italië geboren Amerikaan leeftijdstechnisch al een veteraan: Andretti is 42 jaar oud wanneer hij voor de laatste keer uit een Formule 1-bolide stapt. De wereldkampioen van 1978 moet er echter niet over peinzen om zijn helm aan de wilgen te hangen.

Gedurende de jaren ’80 gaat Andretti vrolijk door. In 1984 schrijft hij het IndyCar-kampioenschap op zijn naam, in een zeer competitief veld met meerdere Amerikaanse topcoureurs. Het team waarvoor Andretti zijn laatste twee Formule 1-races rijdt is hem allerminst vergeten. Ferrari doet een beroep op de Amerikaan als vaste rijder Gerhard Berger tijdens de Grand Prix van San Marino in 1989 loeihard tegen de muur naast de Tamburellobocht klapt. De Oostenrijker kan naar verwachting enkele races niet rijden en de rode brigade heeft een vervanger nodig.

Racefanaat Andretti heeft oren naar de aanbieding van Ferrari, onder één voorwaarde: hij wil een dagje kunnen testen met de rode wagen alvorens hij instapt bij de Grand Prix van Monaco. Ferrari maakt op dat moment nét gebruik van een semi-automatische versnellingsbak en Andretti wil goed beslagen ten ijs komen, mocht hij zijn comeback maken op een veeleisend circuit als het stratenbaantje in Monaco. Ferrari gaat niet akkoord en de terugkeer is van de baan.

Overigens is Andretti al eerder dichtbij een comeback: voor de Grand Prix van Detroit in 1984 heeft het er alle schijn van dat Renaultcoureur Patrick Tambay fysiek niet in staat is om de wedstrijd te rijden, waarop de Franse brigade Andretti vraagt stand-by te staan. Tambay herstelt wonderbaarlijk snel en rijdt de wedstrijd alsnog.