Het vijfstappenplan om in juli Formule 1-wereldkampioen te worden

Op 21 juli 2002, vandaag dus exact twintig jaar geleden, won Michael Schumacher voor de vijfde keer het Formule 1-wereldkampioenschap. Wacht even – korte pauze. Lees die zin nog eens een keer. Twintig jaar geleden won Schumacher het WK in de derde week van juli. Een meer dan meesterlijke prestatie, in het verleden enkel getopt door Juan Manuel Fangio en in de moderne Formule 1 ongeëvenaard.

Na de Grand Prix van Frankrijk als winnaar te hebben besloten, mocht de dominante Schumacher zich in zijn even dominante Ferrari tot wereldkampioen kronen ondanks dat de zomerstop nog moest beginnen. Tien races lang paste hij een dusdanig strakke wurggreep toe, waardoor de concurrentie definitief aftikte in ronde elf van het wereldkampioenschap 2002. Met zeventien races duurde dat jaar even lang als het gekortwiekte WK van 2020. Om even te duiden hoe streng Schumacher regeerde: Lewis Hamilton werd in dat WK van 2020 'pas' na veertien Grands Prix kampioen.

Voor de objectieve autosportliefhebber viel er op Formule 1-vlak weinig te genieten in 2002, maar achteraf bezien was het zelfs voor de neutrale toeschouwer een bijzonder tafereel. Op het porseleinen jubileum van Schumachers vijfde – destijds een recordevenarend aantal – titelverovering beschrijft GPToday.net aan de hand van een vijfstappenplan de kinderlijk eenvoudig ogende realisatie daarvan.

1. Stel je eigen superteam samen

Na het veroveren van twee achtereenvolgende wereldtitels bij Benetton valt Michael Schumacher voor de sportieve uitdaging – en uiteraard het financiële voordeeltje – van Ferrari. Het beroemde Italiaanse merk met het steigerende paard heeft ten tijde van Schumachers contractondertekening reeds ruim vijftien jaar geen rijderskampioenschap meer veroverd, ook de laatste constructeurstitel dateert van meer dan tien jaar geleden.

Schumacher heeft geen hoge pet op van het ontwerpteam van de Scuderia en laat daarom gaandeweg zijn eigen personeel verkassen naar Maranello. Toptechneuten als Ross Brawn en Rory Byrne worden in de eerste twee jaren na Schumachers Benetton-vertrek overgeheveld naar Ferrari. Met rallyteambaas Jean Todt aan het roer – de kleine Fransman komt kort voor Schumachers aanstelling over – transformeert het über-Italiaanse team plots in een Europese mengelmoes met een Zuid-Afrikaans sausje.

Brawn, Todt en Byrne vormen de ruggengraat van het gerevitaliseerde Ferrari, dat eind jaren ’90 met grote passen terug beent richting de top van de Formule 1. De geniale rijvaardigheid van Schumacher vormt het onmisbare laatste triviantpartje op weg naar grote successen.

2. Zet je teammaat bewust buitenspel, maar doe alsof het puur toeval is

Na twee opeenvolgende titelwinsten in 2000 en 2001 heeft Schumacher gedurende het voorjaar van 2002 eigenlijk enkel wat te duchten van teammaat Rubens Barrichello. De rivalen van McLaren en Williams hebben hun materiaal niet dusdanig op orde om de Ferrari-coureurs het leven daadwerkelijk zuur te maken. Ga maar na: in die eerste elf Grands Prix van 2002 wint McLaren één keer dankzij David Coulthard in Monaco en zegeviert Michaels broer Ralf Schumacher voor Williams in Maleisië. De overige negen zeges – acht voor Schumacher en één voor Barrichello – gaan naar Ferrari.

De manier waarop Barrichello hardhandig uit de titelstrijd wordt gerukt roept twintig jaar na dato nog altijd vraagtekens op, die zonder al teveel beroep te willen doen op complotgedachten die met een beetje nuance prima te verklaren zijn en zelfs geloofwaardig klinken. Op twee cruciale momenten in het wereldkampioenschap van 2002 – te weten voor de start van de Spaanse en de Franse Grands Prix – komt Barrichello niet van zijn plaats bij de opwarmronde. Stomtoevallige uitvalbeurten, natuurlijk. Doordat Schumacher beide races wint, loopt-ie flink uit in het WK. Saboteert Ferrari moedwillig de tweede wagen?

De Oostenrijkse Grand Prix vormt het dieptepunt. Zelden is Barrichello gedurende een compleet Grand Prix-weekend beter dan Schumacher, maar op de A1 Ring, zoals de Red Bull Ring dan nog heet, is de Braziliaan zijn Duitse collega drie dagen de baas. Tot in de laatste ronde. Honderden meters voor de eindstreep vertraagt Barrichello dusdanig dat Schumacher hem voor de leiding en dus de overwinning passeert. Een teamorder van Ferrari, zo blijkt – want Schumacher moet op jacht naar de titel zoveel mogelijk punten verzamelen. De concurrentie is natuurlijk ook wel moordend.

3. Laat ze maar spelen op zaterdag

Wie een blik werpt op de statistieken van Schumacher ziet een opmerkelijk detail als het gaat om het pole/winstratio. Dat van mede-recordkampioen Lewis Hamilton loopt exact één op één: de Brit scoorde 103 polepositions en won 103 Grands Prix. Ayrton Senna had op zijn beurt een negatief saldo – hij trainde liefst 65 poles, maar won ‘slechts’ 41 maal.

Schumacher reikt in zijn Formule 1-loopbaan tot 68 polepositions. Geen verkeerd aantal. Zijn overwinningscijfer is echter nog veel hoger. In 91 Formule 1-races rijdt Schumacher als eerste over de eindstreep. In het recordseizoen 2002 laat Schumacher zich nadrukkelijk pas op zondag gelden.

Tot en met de Franse Grand Prix, waarin hij zogezegd de titel verovert, vertrekt Schumacher in elf optredens slechts driemaal van pole. Van die drie poles zet hij twee om in een zege. Zesmaal wint Schumacher vanaf een andere startpositie dan de eerste. Waar Schumacher zijn kruit op zaterdag droog houdt, daar is Juan Pablo Montoya de onbetwiste kwalificatiekoning. Vijfmaal op rij, een reeks waarvan de laatste plaatsvindt in Frankrijk, staat de Colombiaan op startplek één. Hij wint overigens geen enkele race in 2002.

4. Smeed ijzer als het heet is

Waar teammaat Rubens Barrichello en broertje Ralf Schumacher proberen het wereldkampioenschap 2002 in de allereerste bocht van de allereerste race te veroveren en al vechtend over elkaar heen duikelen, daar houdt Michael Schumacher het overzicht in een chaotische seizoensopener. Zonder Barrichello, zonder Ralf en zonder de uitvallende David Coulthard houdt Schumi de jonkies Montoya en Kimi Räikkönen eenvoudig op achterstand in Australië.

Schumacher kent in het voorjaar van 2002 meerdere momenten waarop hij zijn ervaring en rijvaardigheid laat prevaleren om tot het best denkbare resultaat te komen. Als Jenson Button in de slotronde van de Maleisische Grand Prix begint te stotteren, heeft Schumacher vanuit geslagen positie het gat dusdanig verkleind dat hij de Brit alsnog zijn derde plaats weet te ontfutselen. Mede daardoor bereikt de Duitser aan het einde van het seizoen een perfecte honderdprocentscore wat betreft podiumfinishes.

Ook zo’n voorbeeld: de manier waarop Schumacher zijn vijfde titel uiteindelijk binnen hengelt. Räikkönen lijkt op het Franse biljartlaken van Magny-Cours op weg naar zijn allereerste Grand Prix-zege, maar de Fin vergaloppeert zich over een olieplas van Allan McNish’ Toyota. Schumacher, die op een tiental wagenlengtes volgt, twijfelt geen moment en drukt zijn Ferrari tussen Räikkönen en de baanlimiet. Räikkönen kan kiezen: crashen of tweede. Hij kiest het laatste.

5. Profiteer van een krankzinnig puntensysteem en een normale kalenderlengte

Tegenwoordig krijgt de top tien van een race aan het einde punten uitgereikt. De winnaar gaat naar huis met 25 stuks, de nummer twee met achttien en de nummer drie mag vijftien bijschrijven. De puntenverdeling is uit te beelden als een hyperbool, waarbij het verschil gaandeweg steeds kleiner wordt. Dat was in Schumachers tijd wel anders. In 2002 krijgt enkel de top zes punten, dus als een titelaspirant als zevende finisht, kan hij een score wel vergeten. Bovendien is de verhouding nog iets lonender voor de winnaar. De nummer één krijgt namelijk tien WK-punten. Dat klinkt als niet veel, aangezien de nummer vijf tegenwoordig op dat aantal kan rekenen, maar wie in acht neemt dat de nummer twee destijds maar zes schamele puntjes kreeg, ziet dat een voorsprong snel is opgebouwd.

Vertalen we dat naar het huidige systeem waarin de winnaar 25 punten krijgt, zou de nummer twee slechts vijftien in plaats van achttien punten uitgekeerd krijgen. Het is veilig om te stellen dat de overwinnaar in 2002 beter beloond werd dan in 2022 het geval is en daar maakte Schumacher handig gebruik van. Met 96 punten na elf races (met de huidige telling waren het er destijds 251 geweest) heeft Schumacher met nog zes resterende wedstrijden een onoverbrugbare afstand ten opzichte van nummer twee Barrichello, wiens teller op slechts 34 staat (in huidige termen: 100 punten) opgebouwd en mag hij op 21 juli zijn geprolongeerde wereldtitel bejubelen.

Daarnaast telt het Formule 1-seizoen 2002, zoals bovengemeld, zeventien Grands Prix. In die tijd een normaal aantal. In 2001 waren er immers ook zeventien F1-races, in 2003 zestien en in 2004 achttien. Tegenwoordig zijn we een aantal van ruim twintig wedstrijden gewend. Een logische optelsom daarvan is dat het kampioenschap langer open blijft, omdat er nu eenmaal meer punten te verdelen zijn. Zolang de kalenders voorbij de twintig wedstrijden gaan, is het veilig te stellen dat het vijfstappenplan om in juli wereldkampioen Formule 1 te worden, nog even in de ijskast blijft.