Uit eigen ervaringen: het inspirerende vermogen van de jarige Mario Andretti (83)

Mario Andretti is vandaag (dinsdag) jarig. De autosportlegende blaast liefst 83 kaarsjes uit en is daarmee de op één na oudste, nog levende Formule 1-wereldkampioen. GPToday.net brengt een persoonlijk verhaal om zijn verjaardag mee te vieren.

Uw schrijver is namelijk, hoe bizar het misschien mag klinken, een persoonlijke bekende van Andretti. Sinds 2017 staat mijn nummer in zijn telefoon – en vice versa. Ik mag Mario Andretti bellen als ik vragen heb over de autosport, als ik met projecten bezig ben of gewoonweg zin heb in een goed gesprek. Het heeft me nog nooit iets anders dan geweldige inzichten opgeleverd. Omdat niet iedereen in Nederland een directe lijn met huize-Andretti heeft, wil ik mijn eigen ervaringen delen. Wat is door de jaren heen opgevallen?

Mario Andretti beschikt over een waanzinnige erelijst. Hij werd Formule 1-wereldkampioen, won de IndyCar-titel, zegevierde tijdens de Indianapolis 500 én de Daytona 500 en won wedstrijden in het langeafstandsracen. Dat alles kwam omdat Andretti, naar eigen zeggen, gewoon een beetje gek in zijn bovenkamer was. Alles moest wijken voor het doel om de beste te zijn – het maakte niet uit in welk materiaal.

Rücksichtslos

Dat hem iets kon overkomen, daarin wilde Andretti niet teveel geloven. Als je dat doet, zei hij, dan kan je beter je helm opbergen en iets anders gaan doen. Elke keer dat de Amerikaan in zijn racebolide stapte, gaf hij honderd procent. Let wel: diens carrière speelde zich af in andere tijden. Coureurs verongelukten, liepen zware verwondingen op, raakten gehandicapt. Tragedie was slechts één bocht van je verwijderd.

Desondanks was het altijd volgas. Andretti was eigenlijk een beetje rücksichtslos – in de zin dat hij zijn eigen veiligheid op het spel zette. Een gevaar voor anderen vormde hij zeker niet, daarvoor begreep hij het spelletje veel te goed, maar gezien het complexe karakter van de autosport in het midden van de twintigste eeuw heeft Andretti zonder enige twijfel met grote regelmaat zijn bewuste denkvermogen geregeld gedeeltelijk uitgeschakeld.

Dat vuurt nog steeds weleens iets terug. Zo vertelde Andretti mij eens dat hij, anno jaren ’20 van deze eeuw, bij tijd en wijle nachtmerries over zijn autosportverleden heeft. Hij ziet zichzelf in een benarde situatie, of rijdt langs de brokken van een tegenstanders. Het onderbewuste, dat in al die jaren voor het grotere doel van racewinsten en titels op een laag pitje werd gezet, heeft tegenwoordig dus nog altijd een appeltje met hem te schillen.

Geloof

Mario Andretti gelooft in God. Daar is helemaal niets mis mee. Gebeurt vaker, zeker in de Verenigde Staten. De familie is gelovig opgevoed, katholiek. Bij zware tegenslagen put de tachtiger kracht uit zijn geloof in het bovennatuurlijke. En tegenslagen, die zijn er in groten getale geweest. Zelf bleef hij vrijwel altijd uit de penarie – verder dan een paar schrammen en breuken is het gelukkig nooit gekomen.

Echter, Andretti’s beste vriend, de Canadese coureur Billy Foster, werd niet ouder dan 29 jaar. Foster en Andretti waren elkaars schaduw, verbleven altijd in het gezelschap van de ander. Andretti zag Foster verongelukken op het circuit van Riverside, tijdens een training voor de NASCAR-wedstrijd aldaar. Geloof in het idee dat Foster een betere plaats had gevonden – de hemel – hield Andretti in tijden van treurnis overeind.

Zo sprak de veteraan kortgeleden vertederend over zijn overleden vrouw, zijn overleden tweelingbroer en zijn overleden neefje – Dee Ann (76, 2018), Aldo (80, 2020) en John (56, 2020) worden verschrikkelijk gemist, maar hebben volgens de patriarch een goede plaats in het hiernamaals gekregen, daar waar hij ze te zijner tijd weer zal treffen.

Uitgesproken

Mario Andretti vindt het lastig om zich politiek correct op te stellen, zeker als hij het gevoel krijgt dat het gespreksonderwerp hem persoonlijk aangaat. Het verhaal van zoon Michael Andretti, die driekwart seizoen in de Formule 1 mocht afwerken – onder valse voorwendselen, zo bleek later – haalt nog altijd het bloed onder diens nagels vandaan. Begin tegen de pater familias over McLaren en het oude management van het Britse team kan vrijwel direct rekenen op een veeg uit de pan. Ook de krankzinnige houding van de Formule 1-teams jegens de eventuele komst van Andretti Autosport laat hem niet koud.

Een fijne karaktertrek is dat de Italiaanse Amerikaan van zijn hart geen moordkuil maakt. Hij zegt wat hij denkt, smeedt het geheel voordat-ie het uitspreekt tot een goedlopend geheel en geeft desgevraagd zijn mening. Hij lijkt er ontzettend veel lol in te hebben om die mening te delen, maar staat niet op de banken te schreeuwen om het wereldkundig te maken. Waarom zou-ie ook? Hij is tenslotte Mario Andretti.

Weinig gezien in de moderne tijd, maar het tekent Andretti: als hij het niet weet, zegt-ie het gewoon. Enkele jaren geleden – toen het onderwerp nog in de Road To Indy reed – vroeg ik Andretti naar de opkomst van Rinus van Kalmthout. ‘Ik heb hem eigenlijk niet in de gaten gehouden, dus ik zou het oprecht niet weten’, klonk het eerlijk. Da’s heel wat anders dan menig analist van tegenwoordig, waarvan de overgrote meerderheid tegenwoordig om maar iets te zeggen nonsens verkondigt.

Succes

Mario Andretti is een household name in de Verenigde Staten. Letterlijk. Mensen kennen hem – in elke Amerikaanse huiskamer weet tenminste één bewoner wie Mario Andretti is. Het heeft zelfs spreekwoorden opgeleverd, als ‘you think you’re Andretti?’, als iemand met hoge snelheid een klusje probeert af te werken. Volgens het onderwerp van dat spreekwoord dient succes zich enkel aan als de persoon in kwestie zich er volledig voor inzet.

Zo raakte hij niet uitgesproken over uw schrijvers’ (gewonnen) strijd tegen een chronische variant van Lyme. Toen bleek dat mijn lichaam zich helemaal had hersteld, stipte mijn oudere gesprekspartner aan dat ik het niet alleen aan de behandelingswijze had te danken, maar evengoed aan mijn onderbewuste instelling. Ik wilde per definitie weer gezond worden. Andretti meent dat eenieder die iets wil bereiken, zichzelf het doel zó vaak moet inprenten dat het brein er gewoonweg niet meer omheen kan.

Als de oude Andretti zich zou storten op het geven van lezingen, zoals een wijsgeer als bijvoorbeeld Joe Dispenza, dan zou hij op jaarbasis ongetwijfeld ettelijke miljoenen binnen kunnen halen. Maar dat interesseert Andretti niet. Enkel de liefde voor het racen geldt, al het andere komt op de tweede plaats. Ook dat maakt Mario Andretti tot de inspirerende persoon die hij is. Tantissimi auguri, signor Andretti!