Historie: De andere hoofdrolspeler van San Marino 1982

Veertig jaar later.... De meeste fans denken nog steeds bij het zien van de twee Ferrari's in de achtertuin van Maranello dat Gilles Villeneuve bestolen is. Maar, is dat wel zo? Is het niet zo dat er een Duitse viervoudig wereldkampioen Formule 1 zich ook niet aan afspraken hield in 2013 en hedendaags een van de populairste coureurs is? Tijd heelt alle wonden, behalve de wonden van de hoofdrolspeler in dit verhaal. Didier Pironi, in 1982 de beste vriend van Gilles Villeneuve. Toch?

Franse revolutie

De weg naar de Formule 1 van Didier mag gerust spectaculair genoemd worden. De Fransman, geboren op 26 maart 1952, werd al in een vroegtijdig stadium toegevoegd aan 'La Filiere' de Franse race-school van Elf. In 1974 won hij het Europees Formule Renault 2.0 kampioenschap, daarna in 1976 het Super Renault kampioenschap en de grootste Formule 3-race van het jaar, de race in Monaco. In 1978 werd het talent samen met Jean-Pierre Jaussaud winnaar van de 24 uur van Le Mans. Een top prestatie van de toen 26-jarige coureur. 

Ken Tyrrell

In 1978 kwam hij met steun van Elf terecht bij het team van Ken Tyrrell. Tyrrell, die in het verleden met Jackie Stewart de wereldtitel behaalde, was op dat moment een team in nood want het ging het Britse team financieel niet voor de wind. Toch behaalde het team met Depailler een overwinning op Monaco. Pironi behaalde in zijn eerste jaar zeven punten in het wereldkampioenschap. 

In 1979 werd Elf vervagen door Candy en werd de 008 vervangen door de 009. Deze auto was beduidend minder dan zijn voorganger, maar Pironi behaalde op het circuit van Zolder zijn eerste podiumplaats. De tweede podiumplaats kwam tijdens de laatste race op Watkins Glen. 

Franse coureur bij een Frans team

De twee goede debuutjaren bij Tyrrell werden opgemerkt door Guy Ligier. De Franse teameigenaar besloot om Pironi een kans te geven. Pironi voldeed aan de verwachtingen en was gedurende het seizoen 1980 een kanshebber voor de titel. Hij behaalde op Zolder zijn eerste overwinning, maar een vrij incompetent engineers-team en vriendjespolitiek met Jacques Laffite zorgden er uiteindelijk voor dat de titel niet bij Ligier terecht kwam. Alan Jones won voor Williams zijn enige wereldtitel. Dit doorslaggevende jaar, 1980, betekende voor Pironi een enkele reis naar Maranello waar hij ontvangen zou worden door Enzo Ferrari. 

Ferrari en een geweldig huwelijk

Enzo Ferrari vertelde over de aankomst van Pironi het volgende: "Hij was meteen het middelpunt van de belangstelling op de fabriek. Dit kwam door zijn manier van doen en zijn omgang met mensen. Vanaf het eerste moment accepteerde en bewonderde ze hem als coureur, maar ook als mens."

Pironi kreeg bij zijn debuutjaar voor het legendarische merk Gilles Villeneuve als teamgenoot. Beide ontwikkelde een goede en hechte vriendschap. Villeneuve was het eerste jaar beduidend sneller dan de Fransman. Pironi moest nog wennen aan de werkwijze van Ferrari en de Ferrari 126CK was nou eenmaal geen wonder auto, hoewel VIlleneuve er twee races mee won. 

Voor 1982 waren de voorspellingen hoopvoller. Harvey Postlethwaite bemoeide zich met de 1982-auto en de Ferrari kwam beter uit de bus dan de voorgaande jaren. Toch vielen de resultaten aan het begin van het jaar wat tegen. In de eerste drie wedstrijden werden er te weinig punten gescoord en was er een diskwalificatie op Long Beach omdat de achtervleugel van Villeneuve illegaal was. 

San Marino en de tweevoudige oorlog

Waar Pironi en Villeneuve in de helikopter van de Canadees samen arriveerde voor de Grand Prix van San Marino, bleven de meeste Britse Formule 1-teams op het eiland. Er was een oorlog gaande tussen de FISA en de FOCA. Hierdoor kwamen er slechts veertien auto's aan de start voor de race op Imola. 

Met beide Renaults en beide Ferrari's mijlenver voor op het veld tijdens de kwalificatie, ging de zestig ronden tellende race van start. In een vroeg stadium passeerde Villeneuve en Pironi de Renault van Alain Prost. Deze eerste Renault zou al na zes ronden de geest geven en daarna was het 44 ronden een gewonnen wedstrijd voor René Arnoux, totdat ook zijn turbo letterlijk in vlammen op ging. 

Slow Down

We gaan verder vanaf de uitvalbeurt van de Renault van Arnoux. Ferrari, wetende dat ook hun turbo kwetsbaar was, gaf haar coureurs de opdracht om gas terug te nemen. Het gaat naar de nummer drie in de race, de Tyrrell van Alboreto, was enorm. Ferrari wilde de een-twee binnen halen voor het team. Let wel, veel mensen denken dat 'slow down' betekende 'hold position', maar dat was het niet. Een ietwat goedgelovige Gilles Villeneuve dacht dat wel en wilde cruisend naar de overwinning rijden. Pironi, die wel wat duidelijker was en minder 'blue' er in stond ten opzichte van de Canadees, wilde vechten voor de overwinning. Er ontstond gedurende de laatste vijftien ronden een bikkelharde strijd waarbij met name Villeneuve over de rand ging. 

Villeneuve dacht in eerste instantie dat zijn vriend en teamgenoot Pironi voor de fans een leuke show wilde opvoeren. Niets was minder waar. Een auto coureur is gemaakt om te winnen, dat zijn teksten die elke coureur zegt als hij de een raceauto in stapt. Pironi dacht er precies zo over. Villeneuve was er zeker van dat Ferrari hem wilde laten winnen, dus hij liet de Fransman zijn gang gaan. Aan het einde van de race zou hij toch als eerste over de streep rijden. Niets was minder waar. Pironi pakte Villeneuve in de laatste ronde in de bocht die nu Villeneuve heet, reed rechtdoor naar school en kantoor en pakte de overwinning. 

De Canadees kon het niet geloven en voelde zich bij de veters genomen. Hoe is het toch mogelijk dat zijn beste vriend zijn overwinning afpakte en hem zo voor schut zette waar alle Italianen bij waren? Villeneuve was des duivels en weigerde in eerste instantie op het podium te komen. Joann, de vrouw waarmee hij getrouwd was, vroeg aan Gilles of hij toch het podium op wilde gaan. Zijn vrouw had Gilles altijd gewaarschuwd voor Pironi, hij zou niet te vertrouwen zijn. De Villeneuves die altijd als stel Europa rondreisden in een groot motorhome, waren de 'Beckhams' van de jaren '80. Maar in werkelijkheid zat de vork anders in de steel. Gilles Villeneuve had een vriendin in Toronto zitten, een stewardess die hij al jaren geleden was tegengekomen op een vlucht tussen Europa en Canada. 

Eeuwige stilte

"Ik zal nooit meer praten tegen Pironi", zei Villeneuve na afloop van de race. Teambaas Piccinini verklaarde na afloop: "Er waren geen teamorders." Villeneuve had in feite zijn eigen idee bij het gehele verhaal. Piccinini begreep uiteindelijk Pironi wel. Er waren namelijk geen orders vanuit het team gekomen. Enkele dagen later zaten beide coureurs bij Enzo Ferrari op kantoor. De grote leider van Ferrari koos tijdens dat gesprek de kant van Pironi. Villeneuve voelde zich belazerd en zinde op wraak. Deze wilde hij nemen tijdens de eerstvolgende Grand Prix op Zolder. Het verhaal is bekend. In een uiterste poging om de snelste tijd te rijden crashte de Canadees en verloor hij het leven. Pironi reed op dat moment achter het ongeluk en ziet de vele gele vlaggen voorbij komen. Hij komt bij de Terlamenbocht aan en ziet Gilles in het hek liggen. Hij stapt uit zijn auto en word direct door John Watson tegengehouden. "Ik moet Gilles zien", zegt Pironi tegen de McLaren-coureur.  "Het is beter dat je dat niet doet," antwoordde Watson. Villeneuve, de legendarische nummer 27 is niet meer. Er werd inderdaad nooit meer gesproken tussen Villeneuve en Pironi. Pironi's seizoen eindigde in Duitsland waar hij in de regen een ernstig ongeluk had en nooit meer zou instappen. Hij werd tweede in de stand om de titel, daar waar hij op dat moment leider was in het kampioenschap. Keke Rosberg won uiteindelijk. 

Media en reacties na Imola 1982

Harvey Postlethwaite heeft zich altijd gestoord aan de foute interpretatie die de media over het voorval in 1982 heeft gehad. "Het 'drama' van 1982 is echt totaal uit zijn verband gerukt. Villeneuve was teleurgesteld omdat hij dacht dat de overwinning hem op een presenteerblaadje zou worden aangegeven. Niets was minder waar."

Pironi had een duidelijke versie van het verhaal: "We hadden met alle vier de top coureurs afgesproken er toch een show van te maken. Maar ik haalde uiteindelijk Villeneuve in op het achterste gedeelte van het circuit omdat hij een fout maakte. De eerste signalen dat wij gas moesten terugnemen kwamen pas na dat incident. Ik lag toen aan de leiding van de race." 

John Hogan, managing director voor Marlboro in 1982 en sponsor van Pironi vertelde in 2007: "Ik denk dat Villeneuve totaal niet verwacht had dat hij zou worden afgebluft door Pironi. Villeneuve was naÏef om te denken dat Pironi niet zou willen racen voor de overwinning. "

Marco Piccinini vertelde aan MotorSport in 2007: "Het was een foutje van Gilles waardoor hij even door het gras ging. Wij hebben daarna alleen de instructie 'slow down' gegeven. Dit was voor beide coureurs. Wij zullen in het begin van een seizoen nooit privileges geven aan een bepaalde coureur, althans, niet in die tijd. " 

Conclusie

Ieder heeft natuurlijk zijn eigen kijk op deze race, hetgeen deze Grand Prix ook meteen zo fascinerend maakt. Het is duidelijk dat de 'mythische' Villeneuve bij heel veel fans en media als slachtoffer van deze race word gezien, maar ik denk er als schrijver toch anders over. Hierbij keer ik terug naar Maleisië 2013. Sebastian Vettel wilde daar de overwinning, hoewel er teamorders waren. Hij lapte ze aan zijn laars, bood in Milton Keynes aan iedere individu zijn excuses aan en reed met twee vingers in de neus naar zijn vierde titel. Niemand neemt het hem kwalijk. 

In 1982 waren er geen teamorders en kwam de naïviteit van een getalenteerde coureur naar boven. Villeneuve was spectaculair in de auto, maar was natuurlijk niet slim om te denken dat een overwinning aan hem gegeven zou worden. Ik ben het volledig met Postlethwaite eens, de media heeft de kant van Gilles gekozen, de echte racer en liefhebber zou de kant van Pironi moeten kiezen want in de Formule 1 draait het maar om één ding: winnen.