Het curieuze geval Brendon Hartley: Red Bulls vorige noodstop

Dankzij een vreemde samenloop van omstandigheden mag Nyck de Vries in 2023 zijn voltijd debuut in de Formule 1 maken. De Nederlander rijdt dan voor AlphaTauri, de voortzetting van het team dat ooit door het leven ging als Toro Rosso. Bij die renstal vond vijf jaar geleden eenzelfde soort merkwaardige transfertransactie plaats.

De Formule 1-entree van Brendon Hartley vertoont namelijk overeenkomsten met die van De Vries. De inmiddels 32-jarige Nieuw-Zeelander kwam gedurende het Formule 1-seizoen 2017 halsoverkop de koningsklasse in gestruikeld, terwijl eigenlijk niemand nog een cent voor zijn kansen op een stoeltje gaf. GPToday.net blikt vandaag terug op de gebeurtenissen die vijf jaar geleden voor een bijzondere entree zorgden.

Smeerkees

Het is begin 2006 en een langharige, blonde, ietwat sullige Kiwi arriveert in Europa. Zijn doel? Formule 1-coureur worden. Brendon Hartley, zoon van clubracer Brian en broertje van kartwinnaar Nelson, heeft een flinke reeks Nieuw-Zeelandse bokalen verzameld op weg naar het beloofde continent. Brendon, gesteund door de fameuze Giltrap Group - dat zich medio jaren ’00 nadrukkelijk bemoeit met de opkomst van Nieuw-Zeelandse talenten - mag het laten zien in de Formule Renault.

Brendon, die oogt als een smeerkees maar in werkelijkheid haast krankzinnige smetvrees heeft, komt niet bepaald als een komeet binnengevlogen. Het eerste Europese seizoen wordt een leerjaar, eentje waarin hij welgeteld één podiumplaats verovert. Via kampioenschapstitels in de Eurocup (2007) en een puike Formule 3-debuutrace tijdens de Masters op Zolder trekt Brendon de aandacht van het A1GP-team van Nieuw-Zeeland, op dat moment één van de titelkandidaten.

Zoals destijds gebruikelijk krijgt Brendon als zijnde een jong racetalent rap bezoek van een Red Bull-delegatie. Het juniorteam van de stierenstal puilt uit – zo kunnen meer dan vijftien talenten in het jaar 2007 rekenen op financiële dan wel commerciële steun van Red Bull. Een logische gedachtegang: Red Bull, op dat moment een stabiele middenmoter in de Formule 1, wil naar de top. Zodoende vist de Oostenrijkse equipe enthousiast in de poule van jonge talenten, in de hoop dat een toekomstige ster bijt.

Groeipijntjes

Gauw blijkt dat Brendon, die in dezelfde lichting als Daniel Ricciardo, Jean-Éric Vergne, Sébastien Buemi en Jaime Alguersuari zit, geen leercurve kan overleggen die op korte termijn een Formule 1-zitje oplevert. Snel is hij zeker wel, maar eigenlijk enkel in langere races. Korte sprintwedstrijdjes als in de Formule 3, daarop bijt de lange Nieuw-Zeelander zich stuk. Bovendien werkt de knetterharde aanpak van Red Bull juist averechts. Als Brendon op zijn donder krijgt, presteert-ie enkel slechter.

Toch ziet Dr. Helmut Marko toekomst in de jongeling. Hij wordt de officiële test- en reserverijder van Toro Rosso, voorwaar geen slecht baantje voor een tiener. Echter, juist als de grote kans zich aandoet, wordt Brendon weggesaneerd. Enkele weken voordat vaste Toro Rosso-rijder Sébastien Bourdais de bons krijgt en een juniorcoureur hem dient te vervangen, worden Brendons taken overgedragen aan Alguersuari, die prompt tijdens de Hongaarse Grand Prix (2009) zijn F1-debuut maakt.

Voor het seizoen 2010 mag Brendon op herkansing. Hij wordt in de fameuze Formule Renault 3.5 geplaatst, samen met continentgenoot Ricciardo. De doelstelling is helder: degene die na zes evenementen boven de ander staat in het kampioenschap, krijgt het Toro Rosso-testzitje van 2011 met mogelijke promotie in het daaropvolgende jaar. Aangezien Ricciardo zich in de titelstrijd mengt en Brendon juist geen race wint, is het verdict kort maar krachtig: de Nieuw-Zeelander trekt aan het kortste eind.

Endurance

Brendon valt in een zwart gat, blijft op eigen kracht in de Formule Renault 3.5 maar levert daarin ook in 2011 geen bijzondere prestaties, kwakkelt in het handjevol GP2-optredens en lazert in het voorjaar van 2012 definitief van de opstapklassenboot. Uit pure armoede biedt Brendon, die zonder steun van Red Bull geen cent teveel heeft, zich aan bij de LMP2-teams van de European Le Mans Series en het World Endurance Championship. Bij Murphy Prototypes, een nieuwe renstal van een Ierse hobbyist, vindt Brendon zowaar onderdak.

In de tussentijd probeert Brendon een voetje binnen de Formule 1-wereld te houden, door simulatorwerk voor Mercedes te verrichten. Hij werkt zowaar een rookietest voor de zilverpijlen af, maar tot een vaste aanstelling als reserverijder komt het niet – daarvoor is Sam Bird over één rondje te snel. In de endurancewereld heeft Brendon dat gezeur over enkele rondjes niet: hij mag naar lieve lust urenlang aan het stuur draaien en blijkt voor dat werk bijzonder geschikt.

Sterker nog, bij Murphy Prototypes blinkt Brendon dusdanig uit, dat hij op de radar van het nieuw te vormen fabrieksteam van Porsche verschijnt. Twee ijzersterke seizoenen in de ELMS en een klasseoverwinning in het IMSA verder wordt de Nieuw-Zeelander een stoeltje bij het legendarische Duitse merk aangeboden.

Le Mans-winnaar

Het World Endurance Championship is anno 2014 een klasse waarin veteranen hun laatste kunstjes vertonen. Ga maar na: Mark Webber sluit na zijn actieve Formule 1-loopbaan aan bij Porsche als een van Hartleys teamgenoten. Marc Gené en Lucas di Grassi rijden bij tegenstander Audi, terwijl Toyota met namen als Alexander Wurz, Anthony Davidson en Stéphane Sarrazin aan de start verschijnt.

Tussen al die afbouwende helden van weleer worden Hartleys stuurmanskunsten op de proef gesteld. Types als Webber en Wurz mogen misschien een tandje hebben ingeleverd op het vlak van rauwe snelheid over één ronde, maar zijn over langere afstand nog altijd verschrikkelijk competitief en constant. Brendon weet zich bewonderenswaardig goed staande te houden. In 2015 wordt de Nieuw-Zeelander samen met Webber en Timo Bernhard wereldkampioen, het trio finisht bovendien als tweede tijdens de 24 uren van Le Mans.

Brendons grote bekroning volgt in 2017, als hij vanuit geslagen positie (achttien rondjes achterstand) de Porsche met startnummer 2 naar een even onverwachte als grandioze eindoverwinning stuurt. Dat de 85^ste editie van de 24 Heures bol staat van de bizarre wendingen is een understatement, dat Brendon de dragende pijler is van de winnende equipe een feit. Kort na zijn mooiste zege krijgt hij echter een flinke knauw te verwerken: Porsche stopt ermee, Brendon is na 2017 werkloos.

Die ene kans

Wat te doen? Je bent 27 jaar, hebt zojuist op fenomenale wijze de grootste endurancerace ter wereld gewonnen en kent geen ingangen naar andere categorieën. Of toch wel? Brendon heeft het telefoonnummer van Dr. Marko nog in zijn telefoon staan en besluit kort na het Porsche-nieuws de stoute schoenen aan te trekken. Het gesprek duurt nog geen vijftien seconden. ‘Dokter, ik heb net zoals u de 24 uur van Le Mans gewonnen en ben na dit seizoen een vrij man omdat Porsche ermee stopt. Ik houd me altijd aanbevolen voor uw F1-teams’, zegt Brendon, waarop de norse Oostenrijker enkel ‘oké, bedankt’, zegt en de verbinding verbreekt.

Ach, wat zou het ook – nee heb je, ja kan je krijgen. Brendon kijkt verder voor 2018, gooit een balletje op bij het WEC-team van Toyota (dat reeds vol zit) en neust voor simulatormogelijkheden in de Formule 1. Daarnaast zijn meerdere Formule E-teams geïnteresseerd, maar daar wil Brendon zich eerst nog niet aan wagen.

Een volslagen krankzinnige samenloop van omstandigheden leidt ertoe dat Brendon zowaar wordt teruggebeld door Dr. Marko. Goed, het is inmiddels oktober, maar dat mag de pret niet drukken. Omdat Jolyon Palmer door Renault aan de kant is gezet en Carlos Sainz voortijdig Toro Rosso verlaat, heeft Pierre Gasly zijn F1-debuut gemaakt. De Fransman is echter door Honda teruggeroepen naar Japan om de laatste races van zijn Super Formula-seizoen af te werken. Toro Rosso zit zodoende zonder tweede rijder. ‘Brendon, we hebben een plekje voor je, kom volgende week naar het COTA.’

Voltijdseizoen

Brendon gaat op de voor hem zo kenmerkende wijze te werk – pluist eerst de wagen volledig uit alvorens hij stapsgewijs een tandje harder in de rondte gaat. Omdat zijn wagen nog een bult gridstraffen moet verstouwen komt het er niet op aan, in de kwalificatie mag Brendon vrij rondrijden. Uiteraard eindigt hij ruim achter eenmalige teammaat Daniil Kvyat, maar alleen al het feit dat hij überhaupt de Formule 1 heeft gehaald maakt voor de overgrote meerderheid van alle belanghebbenden veel goed.

Ondanks dat Kvyat tiende wordt en een punt scoort, wordt Brendon beloond met een vaste aanstelling. Nadat Gasly terugkeert, mag de Nieuw-Zeelander het restant (3 Grands Prix) van het seizoen afwerken, om in 2018 zelfs een volledig seizoen in de Formule 1 te racen. Het wordt geen succes. Gasly scoort regelmatig punten, finisht in Bahrein zelfs als vierde en wordt zesde in Monaco, waar Brendon met pijn en moeite – en dankzij een diskwalificatietje hier en een tijdstrafje daar – vier punten binnenhaalt.

Aan het einde van 2018 verbaast het daarom niemand dat Brendons tijd in de Formule 1 er alweer op zit. De manier waarop hij dat verneemt is trouwens des-Red Bulls: men vertelt hem enkele uren voor de slotrace in Abu Dhabi dat het erop zit en stuurt enkele uren daarna een perscommuniqué rond met het nieuws dat Alexander Albon, ook al zo’n juniorteamverschoppeling, zijn stoeltje overneemt.

(Drie)dubbel Le Mans-succes

Brendon trekt na zijn Formule 1-avontuur terug naar het WEC, waar hij via een reserverol bij Toyota in het fabrieksteam van de Japanners terecht komt. Ook probeert hij nog eventjes de Formule E-wagen van Dragon uit, maar dat blijkt bepaald geen succes. In de endurancewereld komt Brendon het beste tot zijn recht, iets wat zich herhaaldelijk uit op het Circuit de la Sarthe in Le Mans.

In zowel 2020 als 2022 wint Brendon de langeafstandsrace in Noord-Frankrijk, in beide gevallen als coureur van Toyota. En sterker nog: in het laatstgenoemde jaar verovert Brendon, de man die nooit één snel rondje kon produceren, zowaar de poleposition. In de Formule 1-geschiedschrijving is Brendon verdwenen als een voetnoot, eentje die kwam en weer ging. Zij die erbij waren op Le Mans, weten echter dat hij tot één van de meest getalenteerde coureurs van deze planeet mag worden gerekend.