Historie: Hamiltons carrière onder de loep: een teammaatje te groot voor Kovalainen (6/7)

In de bakermat van de autosport wint de combinatie en niet het individu. Coureurs van andere renstallen met elkaar vergelijken is onbegonnen werk. Het mondt vaak uit in speculatie op basis van ranglijstjes. De meest betrouwbare graadmeter is de strijd tussen teamgenoten. Coureurs worden vaak afgezet tegen hun stalgenoten om te bepalen hoe goed ze zijn. In deel zes en zeven van deze saga nemen we Lewis Hamiltons laatste twee teamgenoten bij McLaren onder de loep. In dit deel: Heikki Kovalainen. 

DEEL 1: WAT GOED IS, KOMT SNEL
DEEL 2: DE GROTE DOORBRAAK
DEEL 3: DE SECONDANT DIE IN HET HOOFD KROOP VAN ALONSO
DEEL 4: VAN ROOKIE TOT BIJNA WERELDKAMPIOEN
DEEL 5: VAN HERO TOT ZERO
 
EEN TEAMMAATJE TE GROOT VOOR KOVALAINEN
In 2008 besloot Fernando Alonso – die geen succesvolle toekomst meer zag bij McLaren  – terug te keren naar het oude en vertrouwde nest van Renault. Daar waar de Spanjaard zijn grootste successen vierde met twee wereldkampioenschappen in 2005 en 2006. De Fin Heikki Kovalainen bewandelde de omgekeerde weg en nam afscheid van het Franse concern en verving de tweevoudig kampioen bij de Engelse renstal. Lewis Hamilton was nu de aangewezen kopman van het team. Een andere rol dan wat de Brit tot nu toe gewend was. 

In eerste instantie was Heikki Kovolainen niet zo happig op een transfer, maar dit aanbod kon de Fin niet weigeren. "Ik ben enorm trots op mijn overgang naar een team als Vodafone McLaren Mercedes. De toewijding en vastberadenheid om te winnen zijn mij meteen duidelijk geworden, de hele organisatie draait om succes. Als Fin is het een eer om in de voetsporen van Mika Hakkinen en Kimi Raikkonen te treden. Ik heb nog niet veel tijd doorgebracht met Lewis, maar ik weet zeker dat we goed samen zullen werken om de beste resultaten voor het team te halen." 
 
Tijdens de eerste testdagen in Valencia, waren zijn tijden bemoedigend en de 26-jarige rijder schoof zijn ambities niet onder stoelen of banken. ''Mijn doel is om wereldkampioen te worden. Ik geloof dat ik Lewis Hamilton kan verslaan en het team heeft mij gelijke behandeling beloofd. Het is dus aan mij om deze kans te grijpen. Lewis werd vorig jaar bijna kampioen, hij is de ster en hij krijgt iets meer aandacht. Ik zal me dus moeten laten gelden, een goede indruk achterlaten om dat te veranderen. Als ik de titel win dan is alle aandacht volgend jaar op mij gericht.'' 
 
Ondanks dat Heikki Kovalainen in een nieuwe werkomgeving kwam, leek de Fin zich erg op zijn gemak te voelen in de MP4-23. In zijn allereerste krachtmeting met Lewis Hamilton, tijdens de kwalificatie van Australië, verloor de 26-jarige Fin drie tienden op zijn teamgenoot. De Brit pakte de poleposition, terwijl Heikki Kovalainen de wedstrijd mocht aanvangen op de tweede startrij. In de race zelf zat het met de kersverse McLaren-coureur niet mee. Door safety-car-situaties viel het kwartje net de verkeerde kant op en kwam hij uiteindelijk als vijfde over de meet. De snelste ronde was een schrale troost. Aan de andere kant van de garage werd feest gevierd na een glansrijke overwinning.   
 
In Maleisië versloeg de 26-jarige rijder de vice-kampioen en stond op de eerste startrij met de rode bolide van Felipe Massa voor zich. Echter, beide McLaren-bolides werden teruggezet na hinderen van andere coureurs. Toch liep dit keer de Grand Prix, in het hete Sepang, veel beter af. De Fin pakte zijn eerste podium voor McLaren en kon met een goed gevoel terugkijken op het weekend. Lewis Hamilton kende een bliksemstart, maar werd teruggeworpen door een trage eerste pitstop. Vijfde was het maximale.  
 
In de Grands Prix daarna bleef Heikki Kovalainen goed in het spoor van Lewis Hamilton. In de kwalificatie was vaak het verschil tussen deze twee niet groter dan twee tienden. In de Grands Prix kon de nieuweling bij McLaren nog profiteren van slordigheden en pech van zijn Britse stalgenoot. Daarna was Lewis Hamilton weer in een bloedvorm en pakte een derde, tweede en eerste plaats. De Fin moest zelf het bekopen met een harde crash door een klapband, een twaalfde plek vanwege een touché bij de start en een achtste plek in Monaco na een teleurstellende kwalificatie. Het momentum was even zoekgeraakt, terwijl Lewis Hamilton alsmaar sterker werd. Toch was de Brit uit Stevenage niet zo onaantastbaar, zoals het jaar ervoor. Onder andere in Canada tijdens een neutralisatie knalde de Engelsman knullig in de pitstraat op de staart van Kimi Raikkonen die stond te wachten op het rode stoplicht.   
 
In het weekend van Silverstone was er een lichtpuntje voor Heikki Kovalainen: De 26-jarige coureur uit Suomussalmi pakte zijn eerste pole uit zijn carrière. Een overwinning behoorde tot de mogelijkheden, maar het zou anders lopen dan verwacht. Het zonnetje van zaterdag maakte plaats voor regen op de zondag. Lewis Hamilton voelde in dit soort omstandigheden zich als een vis in het water. Bij de start probeerde de 23-jarige pupil meteen de leiding brutaal af te pakken van zijn teamgenoot. Een lichte touché en wat schrik was het gevolg, maar beiden konden door. Heikki Kovalainen behield de leiding, maar niet voor lang. De snellere Lewis Hamilton ging er voorbij – misschien met wat hulp van de pitmuur – en was daarna aan de horizon verdwenen. Lewis Hamilton liet andermaal zien uit welk racehout hij gesneden was en won overtuigend voor zijn thuispubliek. Bij Heikki Kovalainen ging het van kwaad tot erger en vijfde was na een geweldige kwalificatie een een bittere pil. De Fin bleef ondanks de tegenslag positief ingesteld: ''Er zit nog veel meer in het vat voor me. Ik verbeter me continu. Het seizoen verloopt tot nu toe vrij goed, maar ik weet zeker dat ik nog beter kan. Dat is ons doel en daar werken we keihard aan. We willen onszelf constant naar een hoger niveau brengen. Ik wil niet speculeren over wat had kunnen zijn. Ik vraag me nooit af wat had kunnen gebeuren als.''  
 
Er kwamen steeds meer geruchten dat Heikki Kovalainen vervangen zou worden. Nico Rosberg – hoe ironisch - was één van de namen die door de paddock gonsde. Norbert Haug – die verantwoordelijk was voor onder andere de Mercedes-motoren bij McLaren – nam het op voor de 26-jarige rijder. "Uiteindelijk is alleen de pure snelheid van belang. Hij heeft laten zien de snelheid te hebben. Niet altijd even consistent, maar hij heeft enkele hoogtepunten gekend. Hij is groeiende als coureur." 

De Duitser motorexpert had zeker een punt, maar Heikki Kovalainen kreeg het steeds moeilijker met zijn snelle Britse stalgenoot. Het gat in de kwalificatie werd steeds groter en in de races had de Fin steeds minder in de pap te brokkelen. Tekenend was de situatie op Hockenheim. In Duitsland kwam leider Hamilton achterop te liggen na het mislopen van een pitstop tijdens de safety—car-situatie. Heikki Kovalainen pitte wel en kwam daardoor voor zijn teamgenoot terecht. De vicekampioen van 2007 vocht weer terug en de Fin kon niks anders doen hem voorbij laten. Lewis Hamilton won de Grand Prix, terwijl Heikki Kovalainen bleef steken op de vijfde plaats.  

De teamleiding behield ondanks de tegenvallerde resultaten vertrouwen. Martin Whitmarsh – teambaas van de renstal – zei over de situatie: ''Ten eerste, laten we niet vergeten wat een briljante coureur Heikki is. Zijn inhaalactie op de Hockenheimring waarmee hij Robert Kubica passeerde, herinnerde iedereen die dat nodig had aan het feit dat hij de snelheid en de kwaliteiten heeft om aan de top mee te doen. Maar magie bestaat niet in de Formule 1 en we moeten nog steeds hard werken om het volledige potentieel van Heikki naar buiten te laten komen. In Duitsland haalde hij niet het maximale uit de auto of uit zichzelf. We moeten aan de slag met de manier waarop we de auto afstellen en de betrokkenheid van Heikki in dat proces.''  
 
De volgende halte was Budapest. Op de Hungaroring leefde Heikki Kovalainen weer op met een uitstekende tweede plaats in de kwalificatie achter Lewis Hamilton. De peptalk van zijn werkgever wierp meteen zijn vruchten af. In de race was Felipe Massa op oorlogspad en verschalkte beide zilveren bolides bij de start en probeerde weg te rijden bij zijn achtervolgers. Lewis Hamilton bleef in de spiegels van zijn titelrivaal en probeerde via een alternatieve strategie de strijd in zijn voordeel te beslissen. Maar een lekke band gooide roet in het eten en de Engelsman verloor daarmee kostbare posities. Felipe Massa was verlost. Met Heikki Kovalainen onbedreigd achter hem leek niks meer in de weg te staan. Totdat de Ferrari-motor de geest gaf, drie ronden voor het einde. En waar de ontgoocheling overheerste bij Ferrari, was er zeer grote feestvreugde bij McLaren en Heikki Kovalainen. De Fin won zijn allereerste Grand Prix uit zijn loopbaan. En na pech en tegenslag in het begin van het seizoen, was dit een resultaat wat de Fin nodig had. Zonder geluk vaart niemand wel. 

Na deze goede prestatie viel er bij Heikki Kovalainen een grote druk van zijn schouders af. "Het is een fantastisch moment. Hier heb ik jarenlang naartoe gewerkt. Hopelijk is de ban nu gebroken en volgen er snel meer overwinningen. Massa en Lewis waren vandaag sneller dan ik, maar ik ben zuinig geweest op mijn banden en heb in de slotfase Massa onder druk gezet. Ik hoopte op problemen bij hem en dat gebeurde ook. Het ging niet makkelijk, maar ik ben ontzettend blij met mijn eerste overwinning." De Fin hoopte het momentum mee te nemen naar de Grand Prix van Europa in het zonnige Valencia. 
 
Op het Spaanse stratencircuit deelde Lewis Hamilton een dreun uit aan zijn teamgenoot. Tussen de twee McLaren-coureurs zat zeven tienden in de kwalificatie. In de wedstrijd werd Heikki Kovalainen nog wel vierde, maar wel op meer dan dertig seconden achterstand op de Britse titelkandidaat. De teambaas keek tevreden terug op zijn de prestatie die de Fin had geleverd. ''De realiteit is wel dat hij vooral sterk is als hij zijn voorligger in het zicht heeft, analyseerde Martin Whitmarsh. ''Dan komt het natuurlijke race-instinct van Heikki naar boven. Hij is heel bedreven in het sparen van zijn motor, banden en remmen en hij weet precies wanneer hij moet pushen. In het begin van het seizoen had hij nog wat last van overmatige bandenslijtage, maar dat vormt nu geen enkel probleem meer voor Heikki.'' De stijgende lijn was ingezet. 

Maar de progressie werd snel weer tenietgedaan. In de laatste zes wedstrijden van het seizoen kwam de McLaren-coureur weer in een moeilijke fase. Tijdens de Grand Prix in de Ardennen kwam de bescheiden Fin in botsing met Mark Webber na een overmoedige inhaalpoging. De stewards hadden geen keus en legde de McLaren-coureur een drive-thru-penaly op. En de gifbeker was nog niet leeg: in de laatste ronde viel Heikki Kovalainen uit met een probleem aan de versnellingsbak, terwijl zijn stalgenoot als eerste over de meet kwam. (Een dag later werd Lewis Hamiltons overwinning afgepakt wegens een ongeoorloofde inhaalactie op Kimi Raikkonen.) 
 
Het circus vertrok na de Grand Prix van België naar de heilige grond in Monza. Op zaterdag liep het voor regenspecialist Lewis Hamilton niet goed af met een vijftiende plek als resultaat. Heikki Kolavainen daarentegen hield zijn hoofd koel en plaatste zichzelf op de eerste startrij achter de verrassende presterende Sebastian Vettel in de Scuderia Toro Rosso. Op de zondag was de jonge talentvolle Duitser was ook de sterkste man van het veld. Heikki Kovalainen kon op de tweede plek geen vuist maken, maar had in listige omstandigheden het beste van zichzelf laten zien. Lewis Hamilton vocht zich van het achterveld nog terug naar de zevende plek, maar kon in zijn favoriete weersomstandigheden niet imponeren. Dit weekend was de Fin sterkste van de twee. McLaren was in zijn nopjes over de rijderskunsten van Heikki Kovalainen. Maar de blijdschap was van korte duur. 
 
Singapore was in vergelijking met de race in Italië een verschil van dag en nacht. In de kwalificatie kwam Kovalainen te kort en in de wedstrijd was een tiende plek het maximaal haalbare. (De race die bekend is geworden door crashgate.) Maar daarna werd het steeds meer kommer en kwel voor de voormalig Renault-coureur. In de Chinese Grand Prix liet zijn MP4-23 hem in de steek en keerde met nul punten in de tas naar huis. De teleurstellende uitslagen, stemde de Fin somber. ''De resultaten zijn slechter dan ik verwacht had'', vertelde Heikki Kovalainen aan ITV. ''Ik rekende op meer podiumplekken en een hogere positie in het kampioenschap. Vooral ergens midden in het seizoen had ik een slechte reeks met vier races waarin ik om uiteenlopende redenen in totaal maar één punt scoorde'', aldus de 26-jarige rijder. ''Voor de rest verloopt het seizoen redelijk. Onze kwalificatiesnelheid is goed en het tempo in de races is flink verbeterd. Ik heb veel geleerd over de afstelling van deze auto en hoe ik sneller kan gaan met deze bolide. We hebben veel potentie en dat stemt optimistisch. Al met al een positief jaar en we hebben nog twee races waarin ik het een nog beter seizoen wil maken.'' Helaas in Japan ging het weer mis met zijn zilveren bolide. De wagen moest uitvallen met een hydraulisch probleem.  
 
De laatste race in Brazilië stond er voor McLaren veel op het spel. De rijders –als constructeurstitel kon gewonnen of verloren worden. De ontknoping was uiteindelijk een ware thriller. Lewis Hamilton won de titel op het nippertje, terwijl Ferrari het teamkampioenschap opeiste. Heikki Kovalainenspeelde een zeer klein rolletje in het verhaal en kon niet voorkomen dat de Scuderia met de winst aan de haal ging. Een zevende plek in de eindstand, een zege, twee podia, een pole en drie keer een DNF was de eindafrekening. Om een vergelijking te maken: Lewis Hamilton scoorde een wereldtitel, vijf overwinningen, vier podia en zeven poles en nul keer een uitvalbeurt. Heikki Kovalainen blikte terug op zijn eerste seizoen bij McLaren.  

''Dit was mijn eerste jaar bij een topteam en volgend jaar moet het beter. Dat gaan we in de winter bespreken. Maar iemand zei laatst dat er ergens stond dat ik ontevreden zou zijn bij McLaren, dat onderschrijf ik helemaal niet. Ik heb geen reden om me niet goed te voelen bij dit team. Ik zit in de beste auto en de potentie is aanwezig om te winnen. Ik voel me op mijn gemak bij McLaren. Ik heb niets om negatief over te zijn of om me voor te schamen. Ik heb mijn eerste pole position behaald, mijn eerste zege geboekt, al met al een positief jaar. In de winterperiode kijken we wat we moeten doen om het volgend jaar nog beter te doen. Ik zie geen specifiek gebied waar ik me radicaal op moet verbeteren, gewoon de stijgende lijn doortrekken en op elk aspect stappen voorwaarts zetten.'' 
 
Er waren gedurende het jaar geruchten over het vertrek van Heikki Kovalainen uit Woking, maar de teamleiding bevestigde al in juli dat de Fin kon aanblijven. De coureur liet al meerdere malen zien dat snelheid erin zat. In 2009 moest het gebeuren. Maar uiteindelijk was het een herhaling van patronen. McLaren wilde de rijder graag behouden, maar de druk werd intern steeds meer opgeschroefd Daarnaast was de wagen niet zo rap en betrouwbaar als het jaar daarvoor. Waar Lewis Hamilton na een moeilijk begin – mede door  liegate  – zich herpakte met vier overwinningen, drie podia, vier poles, drie DNF's en een vijfde plek in de eindstand, kwam Heikki Kovalainen niet verder dan 22 schamelige puntjes, vijf uitvalbeurten en een twaalde plek in de eindstand. Het lot was bezegeld en de Fin vertrok via de achterdeur naar Lotus F1 team en hoopte daar verder te groeien. Uiteindelijk raakte zijn carrière steeds meer in het slop. Punten werden sinds zijn McLaren-periode niet meer gescoord en de beschaafde Heikki Kovalainen verliet na 2013 stilletjes de sport. Jaren later gaf de voormalig Formule 1-coureur toe dat Lewis Hamilton een maatje te groot was. 

''Ik had het momentum toen ik naar McLaren ging. Het eerste jaar in de Formule 1 was slecht begonnen, maar in de tweede helft heb ik dat kunnen omdraaien, wat ik mee kon nemen naar 2008. Helaas kon ik het niet volhouden en in 2009 viel alles in duigen. Ik heb twee geweldige seizoenen bij hem gehad en we hebben nooit echt grote problemen gekend. Misschien kwam dat ook omdat ik hem nooit echt heb uitgedaagd. Tegen mij hoefde hij nooit echt helemaal voluit te gaan. Hij was altijd een beetje sneller dan ik en ik moest er het beste van maken. Na anderhalf jaar had ik gewoon geen energie meer", legt de Fin uit over zijn moeilijke samenwerking met Hamilton. "Ik vind het niet erg om toe te geven dat Lewis sneller was dan ik. Hij is één van de beste coureurs, zo niet de beste coureur aller tijden. Aan de ene kant ben ik blij dat ik met hem heb geracet, maar tegelijkertijd is het de doodsteek voor mijn carrière geweest."  
 
In 2010 werd 'gentleman' en regerend wereldkampioen Jenson Button naar McLaren gehaald. Een nieuwe strijd der titanen kon beginnen. 

Martijn J. Arnoldus - m.arnoldus.gptoday@outlook.com